Prije 28. godina, na današnji dan, prestalo je da kuca srce jedne ljepotice. Nadaleko lijepa džamija Fehradija, biser na obalama Vrbasa, dragulj osmanske umjetnosti koji je stoljećima oduševljavao sve one koji su pohodili naše krajeve, ubijena je mržnjom, do temelja sravnjena eksplozivom, a njezini ostaci odvezeni na smetljište. Teren na kojem je stoljećima stajala - poravnat je.
Sedmog maja 1993., kojeg Islamska zajednica u BiH simbolično obilježava i kao Dan džamija, napadnuta je kultura cijele Bosne i Hercegovine. Jer Ferhadija jeste džamija, ali ona nije samo bošnjačka, kako reče i muftija banjalučki dr. Osman ef Kozlić, već blago svih Bosanaca i Hercegovaca.
Nije zato čudo da je jedan od najljepših zapisa o Ferhadiji napravio bh. književnik Ivan Lovrenović, koji ovako piše:
"Ferhadija je bila kao fokus, zbirno mjesto, orijentacijska tačka svih urbanih smislova i gibanja. I u svakodnevnom životu i u prostoru imaginacije i kolektivnog pamćenja generacija njenih stanovnika, neovisno o njihovom vjerskom identitetu i zainteresiranosti. Fehradija je Banjoj Luci na jednak način bila isto ono što su, recimo, Sveti Duje Splitu, Aja Sofija Carigradu, Katedrala Zagrebu, Noter Dame Parizu, Begova džamija Sarajevu, katedrala Sv. Stjepana Beču, Petrova crkva Rimu".
Ta džamija je zadužbina Ferhad-paše Sokolovića. Izgrađena je 1579. godine i jedno je uistinu od najvećih dostignuća islamske arhitekture 16. stoljeća. Bila je pod zaštitom UNESCO-a od 1950.
Danas se navršava i 17 godina i od insceniranog dešavanja naroda, napada na 300 vjernika prilikom polaganja kamena temeljca za obnovu Fehradije i tadašnjeg mučkog ubistva šehida Murata Badića. Jedini grijeh tog Cazinjana bio je što je ponovo želio vidjeti lijepu Ferhadiju džamiju, najveću i najpoznatiju banjalučku džamiju - Ferhadiju.
Srušena Ferhad-pašina džamija (Ferhadija)
Ferhadija 1898. godine
Ferhadija danas
Ferhat-pašina džamija,
ili bolje znana kao Ferhadija, džamija je u Banjoj Luci. Džamija je odlukom
Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine proglašena
nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. Izgrađena je 1579. godine u
klasičnom osmanlijskom stilu i predstavlja jedno od najuspješnijih
arhitektonskih ostvarenja bosanske arhitekture 16. vijeka. Njen arhitekta je
nepoznat, ali je poznato da je bio učenik osmanlijskog arhitekte Mimara Sinana.
Izgradnju džamije je finansirao Gazi Ferhat-paša Sokolović, bosanski
sandžak-beg. U kompleksu Ferhadije su se također nalazila i 3 turbeta:
Ferhat-paše, njegove unuke Safikadune i njegovih bajraktara, željezna i kamena
ograda sa česmom na ćošku, šadrvan i staro mezarje u bašti. Kasnije je kompleks
dopunjen sa sahat-kulom izgrađenom nedaleko od Ferhadije. Džamija je 18 m
široka, 14 m dugačka, a vrh kupole je 18 m visok. Munara je visoka 43 metra.
Ferhadija je uvrštena u kulturnu baštinu Bosne i Hercegovine 1950. godine, a
kasnije je bila uvrštena na listi spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u
(nulta kategorija kulturnog spomenika).
Primjedbe
Objavi komentar