28. august 1992 . godine: "Najhumanija" vojna operacija VRS i zločin nad 37 bošnjačkih civila Dobošnice za koji niko nije odgovarao

Begić Zaim i Šaha izrešetani rafalima u svom dvorištu

Na današnji dan 28. augusta 1992. godine dogodio se zločin nad bošnjačkim civilnim stanovništvom Dobošnice kojeg su počinili pripadnici VRS-a u sklopu vojne operacije Operacija Smoluća '92 koja je trajala od 25. augusta do 30. augusta. Dva dana ranije, 26. augusta 1992. srpska avijacija je avio bombom od 225 kg (krmača) ubila 12 civila. Inače ova vojna operacija je poznata kao "najhumanija" vojna operacija VRS-a, a vjerovatno i jest, upravo zbog toga što su u njoj ubili najmanje nesrpskih civila.

Ovaj zločin je čista nepoznanica za javnost Bosne i Hercegovine. Naime 28. august je široj javnosti Balkana i svijeta poznat po Drugom zločinu na Markalama iz 1995. godine. u kojem je poginulo 43 civila, te 90 teže i lakše ranjeno. Tokom napada ispaljeno je 5 granata na sjeverni ulaz na tržnicu iz pravca Trebevića sa agresorskih položaja Vojske Republike Srpske.

O stravičnom zločinu u Dobošnici pisalo je par lokalnih portala poput sodalive.ba, RTV Lukavac i zvanična stranica Općina Lukavac, pored ovih portala treba spomenuti i Radio Slobodna Evropa za koju je pisala tuzlanska novinarka Maja Nikolić na dvadesetu godišnjicu od zločina.

Zločin u Dobošnici je drugi najveći zločin Tuzlanskog kantona tokom agresije na Bosnu i Hercegovinu, nakon Masakra na Kapiji 25. maj 1995. g. u kojem je od agresorske granate ispaljene sa Ozrena poginuo 71 civil. Granata je ubila 71 građanina Tuzle, a ranila ih 150. Prosjek starosti poginulih bio je 24 godine.

Inače prvi napad na Dobošnicu desio se 19. maja 1992. godine od strane Ozrena, tako su se Doboščani našli na dva fronta, ozrenskom i smolućkom frontu. U Dobošnici je tog kobnog 28. augusta pobijeno 37 civila, nemoćnih staraca koji nisu mogli pobjeći tokom povlačenja, te spaljeno i uništeno preko 600 stambenih objekata.

Cilj Operacije Smoluća '92 je bio izvlačenje srpskog stanovništva sa Smoluće koje se nalazilo u "okruženju" od 18. juna do tog 30-og augusta 1992. godine.

Operaciju su sprovele sljedeće jedinice: specijalna jedinica Garda Panteri, vod policije iz 2. majevičke, Zvorničke i 1. posavske brigade; vod policije iz 3. bataljona vojne policije IBK, vod policije iz Stanice javne bezbjednosti Lopare, vod iz 3. majevičke brigade, vod iz 3. bataljona veze IBK i vod iz 3. inženjerijskog puka IBK.

Operaciju su predvodili general - major VRS-a Budimir Gavrić, komandant specijalne brigade Garda Panteri Ljubiša Savić Mauzer i potpukovnik VRS-a Branko Pantelić.

Napravili su koridor koji spaja Ozren i Smoluću. Ove jedinice su tokom bitke imale 23 poginulih i 150 ranjenih boraca. Na kraju Operacije Smoluća '92, po izvorima VRS-a, gubitci na strani VRS-a bio je 77 od čega 60 boraca i 17 civila, te 200 ranjenih boraca i civila. Na strani ARBIH učestvovali su borci iz Dobošnice, kojih je poginulo na širem području Dobošnice 58, te TO Srebrenik i druge.

Do sukoba je došlo 18. juna kada je prilikom vožnje ranjenika Cerik-Srebrenik-Tuzla u Potpeću kod Orlove Klisure srpski snajperista ubio vozače i medicinsko osoblje doma zdravlja Jasmina Sofića, Begu Kešetovića i Naila Bjelića. TO Tuzla i TO Srebrenik su zahtjevali da stanovnici srpskog etnosa Tinje i Potpeća predaju oružje kao što su to uradili stanovnici srpskog etnosa Špionice, Jasenice i drugih mjesta da bi izbjegli oružane sukobe.

Na srpskoj strani se našao Ljubomir Todorović, bivši načelnik teritorijalne odbrane i civilne zaštite rudnika "Kreka" sa završenim fakultetom odbrane, svoje znanje primjenio je u ratnim uslovima i počeo je utvrđivati odbranu Smoluće. Formirani su odred "Ratiš" u Smolućoj i odred "Oklesanica" u Potpeću. Sukobi su trajali oko 3 dana, te su se nakon toga stanovnici srpskog etnosa povukli iz Potpeća i Tinje na Smoluću. Izvršena je mobilizacija muškog stanovništva od 16 do 60 godina i formirano je 8 četa koje su brojale 1.200 boraca, a vojska se naoružala oružjem iz skladišta magacina rudnika "Kreka" u Smolućoj. Po selu su raspoređene prage, minobacači, bestrzajni topovi, a oko sela je napravljena kružna odbrana.

Obje strane su proglasile pobjedu, VRS je proglasio pobjedu zbog izvlačenja preko 7.500 stanovnika Smoluće od čega 1.200 boraca, a ARBIH pobjedu jer je oslobođena okupirana teritorija. Stanovnici Smoluće su prebačeni na Ozren, a kasnije u Bijeljinu.

Snimak: Operacija Smoluća '92

Snimak: Tinja, Potpeć (Srebrenik) - 19/6/92 - Akcija TOBiH - Osiguravanje putne komunikacije Tuzla - Orašje

Snimak: Dobošnica '92 (tri dana nakon proboja) 1. dio; Dobošnica '92 (tri dana nakon proboja) 2. dio; Dobošnica '92 (tri dana nakon proboja) 3. dio